poniedziałek, 22 października 2012

Testowanie post hoc

Analiza ankiety - testowanie po fakcie


W wyniku analizy wariancji, (test ANOVA) wyszedł nam wynik istotny statystycznie, co oznacza, że istnieje przynajmniej jedna para pomiędzy, którymi różnicę są istotnie statystycznie. Jak widzimy test nam udziela odpowiedzi czy różnicę takie występują ale nie wskazuję nam, które pary różnią się.

Z pomocą może nam przyjść analiza wykresu ramka wąsy:

Po analizie wykresu widać wyraźnie że najprawdopodobniej pomiar t60 różni się  od t180 i t210 i całkiem możliwe, że istnieją różnicę między pomiarem t60 a pomiarem t120, t180 a t120 i t60; t120 a t180 i t210.

Analiza wykresu może być pomocna ale jak widać po powyższym przykładzie, niekoniecznie jednoznaczna. Z pomocą mogą przyjść nam testy post hoc - w przypadku analizy parametrycznej popularne testy to test znaków lub test Tukey'a, przy czym ten drugi uchodzi za mocniejszy.

W przypadku nieparametrycznej analizy wariancji stosujemy test Dunna. Jednakże testy post hoc mogą czasem wskazywać brak różnic, mimo że analiza wariancji takowe wykazała. Dlatego nasza analiza ankiet powinna umiejętnie łączyć wspomniane oba sposoby i wyprowadzać prawidłowe wnioski.